ریشه های حوزوی حرکت سیاسی امام خمینی (ره) چیست؟ به عبارتی دیگر سابقه تاریخی حرکت سیاسی علما و حوزه در تغییر وضع موجود جامعه را چگونه است؟

پاسخ به این پرسش شما نیازمند یک مقدمه ای در مورد حوزه علمیه است. حوزه علمیه از دیر باز تا حدود یکصد سال پیش جامع تمامی علوم معقول و منقول بوده است. یعنی انحصار در علوم دینی نداشته است. همه اهل علم مقدمات عمومی علوم حوزوی را می خواندند و بعد به صورت تخصصی به دانشی که به آن علاقه بیشتری داشته اند از فقه، ریاضی ، پزشکی و مهندسی و غیره روی می آوردند. از همین رو تقریبا تمامی تحولات سیاسی گذشته توسط حوزوی ها و به عبارت دیگر علماء زمان خود هدایت و رهبری می شده است.از قیام سادات مرعشی در جرجان قدیم گرفته تا سربداران و میرزا کوچک خان جنگلی و میرزای شیرازی بزرگ و ماجرای تنباکو.
در دویست سال گذشته نیز نهضت ها و قیام های کوچک و بزرگ زیادی در قضایای مختلف توسط روحانیت و علماء انجام شده است که برخی منجر به شکست شده است و برخی نیز همراه با توفیق بوده است. به عبارت دیگر حوزه و روحانیون منشاء تحولات مهم بوده اند چرا که مورد اطمینان مردم بوده و هستند. و امروزه نیز با همه هجمه های بیرونی و احیانا برخی اشتباه های روحانیون، باز هم هیچ قشری از دانشمندان علوم مختلف نتوانسته است جایگاه خود را به روحانیت نزدیک کند. پزشکان و دیگر اهل دانش، هنوز در محبوبیت جایگاهی همچون روحانیت در نزد مردم نیافته اند. شاهد آن تشییع جنازه روحانیون است که قایل مقایسه با تشییع دیگر اهل دانش هم رتبه خود نیست.

با آغاز حرکت امام ، میزان همراهی علما و مجموعه حوزه با ایشان چگونه بود؟

حوزه یک پیکره واحد با یک تصمیم گیری واحد نیست. اما امام خمینی رحمت الله علیه از حمایت خوبی در بدنه حوزه علمیه قم برخوردار بوده اند. البته با توجه به اینکه بسیاری از علماء از دوران بلبشو ، قحطی و نا امنی دهه 1290 ایران خاطرات بدی در ذهن داشته اند، و از سوی دیگر پدیدار شدن و قدرت گرفتن اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی با عقاید ضد دینی و ضد الهی در شمال کشور ایران تردیدهایی را در برخی از روحانیون برای مبارزه با شاه پهلوی ایجاد می کرده است، اما مجموعا بدون همراهی بدنه روحانیت قم و بقیه بلاد امام نمی توانست جایگاهی پیدا کند. بنابر این یقینا همراهی علما و روحانیت با ایشان زیاد بوده است

در آن زمان جریانات سیاسی مختلفی وجود داشتند که به دنبال تغییر نظام سیاسی بودند. از جمله مارکسیست ها، لیبرال ها و … . چگونه است که مردم با امام و این جریان دینی و حوزوی همراهی می کنند؟ به عبارتی دیگر نقش حوزه در جذب مردم به حرکت انقلابی اسلامی (و نه لیبرالی و یا مارکسیستی) چه بود؟

افکار مارکسیستی در کشور بیش از بیست سال بود که توسط توده ای ها و دیگر گروه های مارکسیستی مائوئیستی مطرح شده بود و دولت شاه از یک طرف و روحانیت از سوی دیگر به بیان جنایات مارکسیست ها در جهان می پرداختند. مردم ازین طریق علاوه بر آشنایی با شعارهای زیبای آنان، با جنایات استالین و یا جنایات خِمِرهای سرخ به عنوان جریان های ضد دین آشنا شده بودند. این یکی از عوامل عدم گرایش مردم به افکار کمونیستی بود.
از سوی دیگر گروههای مارکسیستی فوق به شدت به لیبرالیست ها می تاختند و آنان را حامی دیکتاتورها می دانسته اند که در آن زمان همینگونه نیز بود مثلا خود شاه مورد حمایت شدید غربی ها بوده است.
لازم است یاد آوری کنم تقریبا دو سوم کشورهای جهان در آن زمان جزء بلوک شرق بوده یا گرایشات سوسیالیستی داشته اند و بلوک غرب از نظر جمعیتی و سرزمینی در اقلیت قرار داشت.
طبیعتا مردم معترض حکومت شاهنشاهی یا حکومت مانند آن را نمی خواسته اند. و در میانه این دو شیوه حکومتی شرقی و غربی حکومت مردمی اسلامی که توسط امام و روحانیت آگاه زمانه معرفی و تبیین شده بود مورد پذیرش بیشتری قرار گرفت.
در انتخابات 12 فروردین 58 نیز کاملا مشهود است که آراء توده ای ها و کمونیست ها کمتر از یک درصد است و طرفداران شاه نیز که عمدتا حامی لیبرالیسم بوده اند در انتخابات شرکت نکرده بودند و نتیجه آن رای 98 درصدی به جمهوری اسلامی بود

یک مطلبی که اینجا باید تاکید کنم این است که دین و خدا پرستی در فطرت همه انسانها وجود دارد و روحانیت از این نعمت الهی برخوردار است که سخنانش بر طبق فطرت درونی انسانها است. مطالب ضد دینی با همه هیاهو و اوج گرفتن ها مانند کفی است که پس از زمانی فرومی نشیند.
بهترین نمونه خود اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی است که چون پس از هفتاد سال یعنی بیش از سه نسل ضدیت با دین در مهد کودک ها ومدارس و دانشگاهها و تبلیغات رسانه ها بر افیون بودن دین برای ملتها، وقتی حکومت سوسیالیستی فرو پاشید مردم روسیه و دیگر جمهوری های باقی مانده از شوروی سابق، به اندازه اروپای غربی دیندار هستند و این تربیت ضد دینی آنان را از اصل دین دور نکرده است

در پایان تاکید می کنم که طلاب جوان از این کف های بالا آمده ضد دین و ضد روحانیت و یا گرایش به فساد و تظاهر به بی بند و باری به ویژه در دوران کرونا نا امید نشوند که دوباره وقتی فضای مذهبی پیش بیاید این رفتارها (که من طبق قرآن آن را به کف روی آب تشبیه می کنم) کنار خواهد رفت و فروکش خواهد کرد و دوباره در شبهای احیاء رمضان خداوند بندگان خود را دور خود جمع خواهد نمود و زیان کار کسی است که در آن زمانه امتحان خود را دچار بیشترین صدمه و باخت کرده است.
برای شما و همه عزیزان طلاب آرزوی ایمانی مستحکم و عدم لغزیدن در این طوفانهای شیطانی را دارم

من به آینده این ملت و آیند ایران خوشبین هستم چون خدا با ما است “وَالَّذِينَ جَاهَدُوا فِينَا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنَا وَإِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِينَ (۶۹عنکبوت)